Zal Tinne Van Der Straeten (Groen) erin slagen om na 2025 de elektriciteit in België kernenergievrij te maken?
Dit is althans overeengekomen in het regeringsakkoord van de regering Alexander Decroo.
Dit lijkt een vreselijk moeilijke uitdaging voor de federale regering temeer omdat zij ten eerste niet alle teugels in handen heeft en te tweede omdat nu op korte termijn hiervoor veel beslissingen moeten gebeuren. Veel privé-investeerders zijn geinteresseerd om een koek te veroveren van de Belgische energieproductiecapaciteit (veel buitenlandse maar ook Electrabel). Voor de timing zal veel afhangen van de medewerking van de gewesten. Maar ook veel zal afhangen van de Europese Commissie: men verwacht enorm veel van de CRM vergoedingen voor reserve-capaciteit.
Vooral Europa is essentieel maar daar horen we weinig over in de pers. Het is immers niet België maar Europa die bevoegd is voor de CO2 reductie van de zware industrie waaronder ook de elektriciteitscentrales behoren, Het EU ETS (Emissions Trading System) dat zeer bepalend voor de beheersing van de CO2 emissies. Het is ook Europa die in het kader van de goedgekeurde “Green Deal” beschikt over enorme subsidies voor deze energiewende. België moet klaar staan.
Anderzijds zijn het de 3 gewesten in België die zich superhard zullen moeten inzetten vooral voor de energiebesparingen en het verkrijgen van vergunningen voor nieuwe E-investeringen (nieuwe aardgascentrale, nieuwe hoogspanningslijnen en onshore windmolens(off-shore is federaal).
De COVID-19 crisis heeft duidelijk aangetoond dat het Belgisch bevoegdheidssysteen federaal-gewesten NIET goed werkt en vooral zeer traag is.
Dus kernenergie uitschakelen na 2025 KAN maar misschien niet in zo’n korte tijd.
In ieder geval wensen we minister Tinne Van Der Straeten veel succes in haar dynamische en vernieuwde aanpak. Immers het energielandschap in België zat reeds vele jaren roestvast. Alleen veel studies en allerlei commissies die met extreem veel moeite een 460 pagina lang een “Belgisch Energie en Klimaatplan” hebben MOETEN opstellen voor Europa waarin zeer weinig concrete acties staan om tegen 2030 de Europese doelstellingen te garanderen, laat staan de projecties naar 2050. Ik denk zelfs dat dit plan is nog steeds niet goedgekeurd werd door Europa.
KORTE TERMIJN (tot 2025). Uitfasering kernenergie. Kan dat?
1. Wat zijn de puzzelstukken?
E-productie-eenheden
— bestaande oude E-centrales op fossiele brandstof (nu nog 30% van onze Belgische E-productiepark). Dank zij haar nucleair overwicht heeft Enige Electrabel momenteel 70% van alle productiecapaciteit in handen. De nummer 2 is Luminus van het Franse EDF komt op 16 % en verder is er niemand met meer dan 3 % marktaandeel.
Terreinen van oude fossiele centrales zijn strategisch zeer goed gelegen om de voorziene nieuwe moderne gascentrales te ontvangen wegens: HS aansluiting, gaspijpleidingen, koelwater en vooral oude vergunningen die kunnen aangepast worden. Hierdoor heeft Electrabel-Engie uitermate veel voorsprong, mede door de personeels-knowhow die zal vrijkomen bij de sluiting van de kerncentrales.
De gunstige vestigingsplaatsen om nieuwe hoogrendement gasturbines te bouwen (STEG= SToom- En Gasturbine; nu nog slechts 3 reuze-constructeurs: GE, Siemens en Mitsubishi)
Potentiële geïnteresseerden voor de nieuwe gascentrales:
-Electrabel/Engie: Vilvoorde, Les Awirs bij Luik, Amercoeur bij Charleroi, BASF Antwerpen (daar reeds een gezamenlijke centrale van 400 MW)
-Luminus (groep EDF): Seraing
-Eneco (Nederlands): Manage
-Tessenderlo Chemie (Belgisch): bezitten reeds gascentrale te Tessenderlo
-Advanced Power (Zwitsers): Dilsen
-RWE(Duits): Limburg?
Eigenaar/uitbater grotendeels privé (Electrabel).
– 7 nucleaire centrales met ontwerp-leeftijd van ongeveer 40 jaar. Nu nog steeds bijna 50% van de netto E-productiecapaciteit. De restlevensduur kan nochtans verlengd worden, maar politiek werd reeds in 2003 beslist om deze in B tegen 2025 alle 7 te sluiten (ook opgenomen in regeringsakkoord Alexander Decroo).
Reden: schrik o.a. ingevolge de Fukushima ramp in 2011 in Japan en recent veel onderhoudsproblemen.
Op korte termijn staat geen nieuwe commerciële generatie van nucleaire centrales klaar. Het concept SMR=Small Modular Reactor) zijn nog bijlange niet klaar. Deze kleine eenheden zouden goedkoop, intrinsiek veilig zijn en door hun kleiner vermogen beter passen in de wereld van Hernieuwbare Energie. Ook geen industriële concerns op de markt die klaar staan in Europa om enorme investeringen op zeer lange termijn te riskeren voor de bouw van een grote nieuwe generatie kerncentrales (met horizon >40 jaar). Zelfs het “voorbeeldland” Frankrijk bouwt zijn nucleair park af van nu nog 72 % in 2017 naar 50% in tegen 2035 telkens op de 50ste verjaardag van ieder centrale (eerste te Gravelines in 2030) en Duitsland bouwt ook af vanaf 2011, van 17 kerneenheden (nu nog 13% productie) naar volledige kernuitstap einde 2022.
Na het stilleggen van de 7 kerneenheden in 2025 zal ongeveer 6.000 MW productiecapaciteit verdwijnen. Hoe opvangen?
Eigenaar/uitbater grotendeels privé (Electrabel/Engie).
– onshore windmolenparken: interesse vanwege privé investeerders maar grote tegenstand voor nieuwe omgevingsvergunningen (cf project “Windpark E 40 Bewester” voor 17 windmolens in de Moeren).
Gewestelijke bevoegdheid voor de vergunningen.
– offshore windmolenparken: hiervan wordt zeer veel van verwacht: eerste park vóór Knokke van 2.000 MW volledig in dienst begin 2021. Tweede Princes Elisabethpark vóór De Panne volledig in dienst tussen 2025 en 2030. Dan 4.000 MW in B =…. van de totale E-productie. Zie hieronder middellange termijn.
Federale bevoegdheid
– zonnepanelen: in het verleden grote expansie maar nu op laag pitje. Totale productie 4,2%
Grotendeels Gewestelijke bevoegdheid via systeem van subsidies.
– back-up vermogen: dit is nodig voor de dagen dat zowel de windmolens als de zonnepanelen te weinig of zelfs niet kunnen produceren. De behoefte hieraan is op dagbasis voorspelbaar i.f.v. de meteo en verbruikprognoses. Dank zij onze stevige hoogspanningsconnecties met het buitenland kunnen we afspreken met andere Europese landen om dit back-up vermogen ter beschikking te stellen. Dus ook als de vraag naar elektriciteit piekt kunnen wij voor zo’n piek beroep doen op het Europees net. Zie verder ETS systeem.
Gebeurt door de landelijke netbeheerder Elia.
HS interconnectie verbindingen
– Deze worden in versneld tempo uitgebreid. Voorbeeld recent 1.000 MW NEMO HVDC verbinding met Engeland en de 1.000 MW ALEGrO (Aachen-Liège Grid Overlay) HVDC kabel Van B naar Duitsland. Ook intern in B bouwt men goed bij: upgraden van bestaand Belgisch 380 kV-net, corridor Avelgem-Wallonië, de Kustlus Zeebrugge-Avelgem voor de offshore windmolens. Offshore net uitbreiden voor het “Princes Elisabeth windmolenpark” voor DP (viaOostduinkerke?) en tweede verbinding DEBE3 met Duitsland. Aldus zal B met meer dan 30% van zijn maximum vermogen verbonden zijn met het Europees net. Dank zij dit sterk net kunnen we elektriciteit kopen om het even waar in Europa en Zwitserland.
Alle productie eenheden zijn door deze sterke Europese interconnectie op 1 reusachtig net verbonden waar ze alle op op hetzelfde moment precies op dezelfde frequentie produceren: nl 50 Hertz. Precies een reusachtig Europees vliegwiel waar duizenden generatoren het net ondersteunen. Valt op 1 plaats 1 grote centrale uit dan zal ogenblikkelijk over gans Europa de frequentie van dat reusachtig vliegwiel een klein beetje dalen maar de duizenden andere centrales met frequentieregeling zullen in de eerste seconden daarna elk een klein beetje vermogen bij produceren zodanig dat na een 10 tal seconden de Europese frequentie opnieuw 50 Hz bedraagt.
De grote E transporten kunnen vanuit B in beide richtingen gebeuren: vb bij teveel windenergie en wanneer wij kunnen onze eigen productie niet snel kunnen verminderen dan kunnen wij eventueel E-overschotten verkopen in het buitenland zoniet moeten we windmolens tijdelijk stilleggen.
Het Europees HS interconnectie netwerk bestaat reeds lang maar werd gebouwd tezamen met de grote nucleaire eenheden, vooral om met noodenergie uit het buitenland ondersteund te worden, indien onvoorzien een grote nucleaire centrale zou uitvallen. Een gedeelte van de transportcapaciteit van dit net dient nu nog steeds voor zo’n voorval gereserveerd te worden, maar het grote transport is nu voor lange afstand aankopen en verkopen van MWh. Na het stilleggen van de nucleaire centrales komt zal de reservering op dit net voor onverwachte noodenergie verkleinen want die grote vermogens zullen gewoon niet meer bestaan, maar de behoefte aan back-up energie wordt hierdoor groter.
In handen van Elia de hoogspanningsbeheerder van B
De Electriciteitsbeurzen in Europa
Sinds de liberalisering van de Europese elektriciteitsmarkt in de late jaren 1990 is er op Europees niveau een vrije elektriciteit-handel op dag-vooruit basis (day-ahead) en uur-basis (intraday). Hierbij wordt op verschillende landelijke beurzen gekeken naar vraag en aanbod én naar de beschikbare capaciteit in het net. Door het feit dat deze beurzen gekoppeld zijn kan Europees breed op de goedkoopste manier elektriciteit geproduceerd en geleverd worden. Op deze beurzen worden ook de toewijzingen gedaan voor de transporten op het interconnectie netwerk. De Europese consument betaalt hierdoor op elk moment de laagste tarieven voor elektriciteit op de internationale markt.
In B noemt die openbare beurs EPEX SPOT BELGIUM (sinds 2006, dan als BELPEX). ELIA SYSTEM OPERATOR is de Belgische beheerder van het transmissienet van elektriciteit, heeft als meerderheidsaandeelhouder een belang van 70%.
CRM mechanisme ingevoerd in België met het Energiepact in 2018
Een capaciteitsvergoedingsmechanisme of een CRM is een aanvulling op de bestaande energiemarkten. De Europese Commissie heeft op grond van de EU-staatssteunregels capaciteitsmechanismen voor elektriciteit goedgekeurd in België, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Italië en Polen. Deze capaciteitsmarkt garandeert dat er voldoende capaciteit beschikbaar is om de levering van elektriciteit veilig te stellen. Het doel van een marktgebaseerd capaciteitsmechanisme is om de bevoorradingszekerheid veilig te stellen en dit tegen een marktconforme prijs. Dit mechanisme lost zo het probleem van “missing money” op: sommige productie eenheden slaagden er niet in om voldoende inkomsten uit de markt te halen om rendabel te zijn waardoor ze (dreigden te) sluiten.
Met dat systeem kunnen de oude bestaande strategische reserves vergoed worden wat natuurlijk een goede zaak is voor Electrabel met nog veel oude fossiele centrales in de “mottenballen”. Een strategische reserve betekent dat een zekere opwekkingscapaciteit buiten de elektriciteitsmarkt wordt gehouden om alleen in noodsituaties te worden ingezet. Een dergelijke reserve kan nodig zijn om de leveringszekerheid van elektriciteit te garanderen in het geval van speciale situaties en hervormingen bij transitie van nucleair naar wind waarbij een ernstige leveringstekort zou kunnen ontstaan (ook in Duitsland door de kernuitstap). Deze reserves zijn tijdelijk en zullen worden opgeheven als het onderliggende marktprobleem is opgelost. Deze reserves zullen in de toekomst worden aangeschaft via regelmatige openbare aanbestedingen die openstaan voor alle soorten capaciteitsaanbieders, inclusief vraagresponsaanbieders. EU-staatssteunregels mogen alleen dienen om de leveringszekerheid te handhaven en mogen geen verkapte subsidies zijn voor een specifieke technologie en geen andere buitensporige concurrentieverstoringen veroorzaken. CapaciteitsRemuneratieMechanisme is dus een vergoeding voor het openhouden van een elektriciteitscentrale, nog los van de inkomsten uit de verkoop van elektriciteit.
In oktober van 2021 zou zo op Europees niveau een reusachtige veiling geopend worden om toewijzing naar nieuwe projecten toe te kennen. De projecten die het laagste steunbedrag vragen zullen geld krijgen om te bouwen.
Dus zeer belangrijk voor alle geïnteresseerde producenten in B om concrete aanbiedingen kunnen doen op die veilig. Vandaar dat Enige Electrabel nu al zijn inspanningen focust op eind 2021. Dan zal er ook duidelijkheid zijn of het sluitingsplan van de nucleaire centrales in 2025 zal lukken.
De CO2 emissiebubbels worden beheerst door Europa
Deze verplichtingen volgen uit van het Akkoord van Parijs van 2016 reeds ondertekend door 187 landen (opwarming aarde < 2 gr C t.o.v. pre-industrieel)..
Sinds 2005 wil het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) aan de hand van verhandelbare emissierechten, de totale uitstoot van de energieproductie, waaronder de Belgische CO2 uitstoot van elektriciteitsproductie en industrie, in 2020 nog -21 % tegen 2030 -43% laten t.o.v. 2005 (voor gans het Europees ETS systeem).
Tegen 2050 Nul CO2 emissie.
Indien B opteert voor nieuwe gascentrales om voldoende te kunnen reageren op het plots verdwijnen van alle kerncentrales dan zal de toelating om de “cap” (=max) van de CO2 bubbel niet vanuit B komen maar vanuit Europa. Immers zij managementen en controleren de CO2 bubbel van de E-centrales op Europees niveau. Meer CO2 voor onze nieuwe gascentrales eist ofwel afbouw van de bubbel van nog fossiele centrales in B (=stoppen) maar waarschijnlijk eerder tot compenserende afbouw van ergens een CO2 emissie. Bijvoorbeeld stoppen van oude bezoedelende kolencentrales in Polen. Hiervoor zal wel via de CO2 emissierechten een vergoeding moeten betaald worden aan de maatschappij die de stijging van onze nieuwe CO2 bubbel zal compenseren. Duur voor B maar status-quo wat betreft de CO2 emissie.
De totale hoeveelheid van de geoorloofde uitstoot van CO2 is verdeeld over emissierechten. Deze rechten geven eigenaren het recht een bepaalde hoeveelheid broeikasgassen uit te stoten. Bedrijven kunnen emissierechten kopen en verhandelen, binnen bepaalde grenzen, waardoor er een prijs voor CO2 tot stand komt. Dit spoort bedrijven aan hun CO2 uitstoot te verminderen en te investeren in CO2 beperking.
Het effect van nieuwe gascentrales op de CO2 uitstoot heeft geen belang voor het Belgisch Energie en Klimaatplan 2021-2030 daar in dat plan de emissies van broeikasgassen met 35% moet verminderen in 2030 ten opzichte van 2005 voor de niet-ETS sectoren. Dus de E-centrales worden hierin niet opgenomen wat soms verkeerdelijk wordt aangebracht in de media.
CO2 van E-centrales is een Europese bevoegdheid.
Stockage van Elektriciteit
Hier staan we nog weinig ver. Reeds vanaf de beginnen van de kernerngie in B heeft met in Coo 2 pompcentrales gebouwd te Coo. Het principes is zeer eenvoudig: op de piekmomenten in de dag wanneer E-tekort zou zijn wordt water via tunnels van het bovenreservoir naar het onderreservoir via een waterkrachtcentrale. ’s Nachts op kalme momenten wordt dit bovenste reservoir terug bijgevuld door dezelfde instalaatie maar i omgekeerde zin. Mooi maar energieverlies van ongeveer 30%.
Veel verwacht men van de H2-stockage. De momenten dat de hernieuwbare energie teveelprouceert omdat de vraag laag is dan zou men dit teveel productievermogen kunnen gebruiken on door elektrolyse H2 te maken en deze te stockeren als primaire energie voor op momenten dat er elektriciteit te weinig is: blue energie. Waterstof door elektrolyse vergt geen ingewikkelde installatie maar het probleem is om dat watersof onder hoge druk te stockeren en te transporteren. Het kan ook gevaloriseerd worden door te injecteren in de bestande aardgasdustributie netwerken of gebruikt worden als brandstof voor H2-auto’s of vrachtwagen. Meerdere polootprpjecten zijn bezig(vb Duinkerke) maar nog niet-echt industrieel. Zou zich in de eerste jaren snel kunnen ontwikkelen.
Besparingen van het E-behoefte door de besparingsacties in de gewesten en door stijging van de zonne E-productie
Begin 2020 heeft België zijn Nationaal Energie en Klimaatplan 2021-2030 voorgelegd aan Europa . Dit is een lijvig document van 460 pagina’s. Het meest zijn gewoon “copy and paste” van de 3 gewesten.
De eerste stap is energie besparen. Minder energieverbruik en -verspilling in gebouwen, industrie en transport. Energiebesparing in de kleinere industrie leidt tot minder kosten en meer budget voor innovatie (zware industrieën vallen onder het EU ETS systeem). Woningen moeten energiezuiniger, zo daalt de energiefactuur en de CO2 emissie. In 2030 zou de globale CO2 emissie moeten dalen met 30 % (t.o.v.2005) en hernieuwbare energie vraag Europa 25% in 2030.
2. Oplossingen
Er is dus ENORM veel veranderd de laatste 2 jaren zowel technisch, economisch als op gebied van milieu en vooral veel doordat het Europese E-net als 1 groot systeem gezien moet worden. Europa voorziet ook enorme grote budgetten voor subsidiëring van hun energiepolitiek. Veel kritiek door bepaalde politiekers in de media op de initiatieven van Tinne Vanderstraeten steunen op voorbijgestreefde argumenten en worden veel teveel op Belgisch niveau beoordeeld.
Technisch kunnen we elektriciteit nu veel gemakkelijker in- en exporteren van bijna overal in Europa (o.a. via de 2 nieuwe ondergrondse 1.000 MW verbindingen). Het tot 2 jaar geleden doemscenario van gevreesde “black-out” in de winterpiekperioden zijn dus nu veel minder te vrezen, zelfs bij stilleggen van alle kerncentrales in B.
Ook economisch vormt de Europese Markt via de elektriciteitsbeurzen een steeds beter economisch werkend systeem met als hoofdbedoeling de laagste prijs te verkrijgen voor de E-gebruiker. Het is best mogelijk veel goedkope energie op de Europese spotmarkt te kopen i.p.v. van vasthouden op relatief goedkope maar vaste eigen kerncentrales. Onze kerncentrales zijn zeker niet versleten maar niet soepel in uitbating. Het is technisch niet mogelijk om met ons huidig type kerncentrales in productie te moduleren laat staan in en uit te schakelen. Ze zijn immers 40 jaar geleden ontworpen als basislastcentrales. Dit is soms zeer storend indien we meer en meer hernieuwbare energie zullen produceren op de Noordzee. Bij lage E-vraag en veel wind en zon moeten we reeds nu soms gratische windenergie afschakelen. Dit afschakelen verandert niets aan onze CO2 emissie want kerncentrales zijn ook CO2 vrij, maar wind afschakelen is een financieel verlies.
De gascentrales zijn zeer flexibel om te voldoen aan wisselingen van vraag en aanbod van elektriciteit. Ze kunnen ook snel aan en uitgeschakeld worden zodat ze een ideale aanvulling vormen op de hernieuwbare energie. Ook bij windstilte moet je de klanten kunnen bevoorraden, zoniet op de internationale markt kopen. Het stilleggen van de kerncentrales zal investeerders aantrekken. En concurrentie is meestal het goed voor lage prijzen. Ook meer investeerders bereid zijn in te stappen in windenergie als ze minder last hebben van overschotten bij onsamendrukbare kernenergieproduktie.
Deze beslissing valt in november 2021 na 1 jaar studies en onderhandelingen met Europa door het ministerie van Tinne Van Der Straeten.
3. Besluit
In 2003 bij de eerste beslissing , onder de druk van Groen, om de kerncentrales te sluiten had ik veel objecties om dat niet te doen. Ik was als jong ingenieur zeer “kernenergie-minded”. Intussen is zeer veel veranderd in het energielandschap en mag de huidige beslissing van de regering Alexander Decroo niet beschouwd worden als een politieke zet doordat nu dat Groen opnieuw in de regering zit.
Het is nu hoog tijd om eindelijk eens klare wijn te schenken in dit aanslepend kernenergie dossier, zowel voor Engie-Electrabel als voor de nieuwe investeerders die op de loer liggen voor zowel voor back-up gascentrales als voor windenergie. De keuze van Tinne als minister voor Energie lijkt me een goedoverwegen beslissing. Zij blijkt zeer gedreven te zijn om de omslag te forceren en zij lijkt me zeer verstandig. Veel van de hefbomen liggen nu in haar handen. Belangrijk is ook dat zij nu eindelijk de grootste speler in het energielandschap Enige/Electrabel aan haar kant heeft. Gedaan met de eindeloze ruzies in het verleden door minister Vande Lanotte en Electrabel over de nucleaire rente. Ook Engie Electrabel heeft beslist om het logge kernenergieschip op zeer korte termijn volledig te heroriënteren in de richtingvan hernieuwbare energie en nieuwe gascentrales. Zij hebben immers voor dit laatste nog enkele goedgeplaatste vestigingsplaatsen dicht bij koelwater en het hoogspanningsnet. Intern zou het personeel reeds goed voorgelicht zijn over deze nieuwe wending.
Een eerste zware uitdaging voor minister Tinne zal zijn de tenderprocedure voor de tweede zone offshorewindmolens die gepand was in eerste helft 2021.
De vorige regering heeft een nieuw financieringssysteem voor de offshore windmolens. De bouw van de nieuwe windmolens zal na 2020 gebeuren via een openbare aanbesteding (“tendering” genoemd). De regering keek daarbij naar Nederland als voorbeeld. Onder andere door te werken met een tenderprocedure kan men nu in Nederland windparken bouwen zonder subsidie.
De huidige windmolens op zee in België zijn gebouwd en worden uitgebaat met zeer hoge subsidies. Deze worden verrekend door taksen aan de E-verbruikers. De Belgische overheid mikt nu voor de nieuwe windmolens ook op een zo laag mogelijke subsidieringskost. Ze wil ook de nieuwe concessies voor windfarms op de internationale markt “tenderen”. In het verleden werden de domeinconcessies in B verleend zonder dat er met het vereiste subsidieniveau rekening werd gehouden. Voortaan zullen de domeinconcessies toegewezen worden door “concurrerende inschrijvingsprocedure” die dus internationaal in mededinging uitgeschreven zal worden.
Een tweede grote uitdaging in het najaar 2021 is de veiling van CRM vergunningen door Europa. Nu Europa meer duidelijk de vergoedingen voor reserve-energie vastgelegd heeft en nu België het uitstapprograama voor kernenergie zogoed als vastgelegd heeft zullen grote investeerders geïnteresseerd zijn in nieuwe gascentrales.
Achter de. mist van de huidige COVID-19 gordijnen wordt wellicht zwaar gelobbyd in Brussel. Grote subsidies zijn haalbaar. Bij de privé investeerders zal ook zwaar gewerkt worden om klaar te zijn met hun concrete voorstellen voor hun centrales.
Hier stuiten we wellicht op het grootste probleem nl ons Belgisch federaal systeem waar de samenwerking tussen federaal en gewesten zo moeilijk gaat. Zullen de gewesten volgen voor goedkeuringsprocedures van de vergunningen van nieuwe aardgascentrales en nieuwe hoogspanningslijnen of verzwaringen?
Ook zeer belangrijk is de inzet van de gewesten voor de dringende immense uitdagen rond de slimme E-meters. Pas dan zal men met nieuwe prosumententarieven de burgers kunnen sturen naar slimme tarieven die enerzijds de vraagpieken kunnen verminderen en anderzijds duizenden batterijen van woningen en elektrische wagens aanspreken als reserve energie. Hiervoor is een tijdspanne van 10 jaar eerder kort. (zie hieronder middellange termijn)
DUS OP HET EINDE 2021 zullen we hopelijk veel meer weten hoe we staan in België.
MIDDELLANGE TERMIJN (tot 2025). Nieuwe reeks offshore windmolens
Wordt later aangevuld
– Offshore windmolens en aansluiting hoogspanningsnet.
– Onshore windmolenparken
– Verbruikssturing en opslagregeling door de slimme E-meters om pieken af te vlakken.
– voorzieningen voor elektrische auto’s
– Waterstof stockage, transport en gebruik in aardgascentrales en aardgasnetten
LANGE TERMIJN (na 2030). Nieuwe technologieën
Wordt later aangevuld
– nieuw energiepark in Frankrijk na 2035??? Voordien geen extra capaciteit nodig Lees le Nouveau Nucleair op p 160>>>
– nieuwe generatie 2.0 van kerncentrales uit China?
– captatie van CO2 en opslag of verwerking: CCS-systeem (Carbon Capture & Storage).
– fusie reactoren (nog ver af)
DE BLIEDEMAKER 
Ze hebben allemaal de mond vol van alternatieve energie. Mij is het nog altijd niet echt duidelijk wat ze in de plaats stellen van kernenergie. Windmolenparken zorgen voor visuele pollutie, geluidsoverlast, slagschaduw, verstoorder fauna en flora, ..Gascentrales zorgen voor meer CO2 uitstoot al is het tijdelijk, hoe tijdelijk ? Zonnepanelen zijn een echte bron van visuele pollutie. En wat bij brand ? Sommigen werden en worden nog steeds rijk dank zij Freya door kilometers lange zonnepanelen velden. En ieder jaar te moeten horen dat er schaarste op komst is en gemeenten
desnoods zullen moeten afgesloten worden en dan rap rap rap stroom gaan kopen in Frankrijk, bij EDF dat al baas is bij ons en in Engeland, of bij de Duitsers die nog bruinkool gebruiken.Met wat zijn we eigenlijk bezig. Groene stroom, herbruikbare energie,zal die uit de hemel vallen ?
Juist Johny. Geen enkele E-productie gebeurt zonder nadelen. Maar heb je DE BLIEDEMAKER gelezen voorbij “Lees meer” onderaan? Daar probeer ik uit te leggen hoe de kaarten liggen voor B op korte termijn (2020-2025). Daar volg ik de kordate beslissing van Tinne Van Der Straeten. Het verheugd mij ook dat Enige-Electrabel haar blijkbaar daarin zal volgen. Duidelijk beleid is essentieel zoniet krijg je geen geïnteresseerde investeerders zowel voor “hernieuwbare energie” als voor “back-up aardgascentrales”. Deze laatste zijn een noodzakelijke overgang naar een energielandschap met nieuwe concepten van kerncentrales (veiliger en meer flexibel).
Ik blijf hevig voorstander van kernenergie op lange termijn. Maar voor het ogenblik zijn die nog niet op onze markt en zullen we geen investeerders vinden. Dat ZAL je kunnen lezen im mijn hfdst “lange termijn” nl na 2030. Benieuwd wat de Fransen zullen doen na 2035????
Ben ook benieuwd wat de Fransen ons zullen lappen, want wat hebben wij als kleine “gernoare” te betekenen op dergelijk strijdfront ? Onze politiici kunnen wel wild om zich heen slaan met veel woorden en gedachten maar zelfs Belgium betekent niets op dit wereldtoneel. Zoals Shakepeare schreef : “All the world is a stage and we are merely players” (Much ado about nothing ?)
JUIST. Maar ik vind het toch goed dat België duidelijkheid schept i.v.m. de nucleaire uitstap op korte termijn. Op zeer lange termijn geloof ik wel in kernenergie
je vraagt u af of je dat ooit al uitgerekend hebt..
50TWh kernenergie CO2vrij maken vraagt
windenergie onshore: 30gwpiek = 100% landschapsbeslag
windenergie offshore: 15GWpiek = 200% zeecapaciteit
zonneparke : 50GWpiek = 100% bebouwdeopp incusieftuinen, wegen overkappen etc.;
biomassa = vraagt iets als 800% landschapsbeslag
dus los dat nu eens op en zeg eens hoe een maatschappij eruitziet die naar zero uitstoot gaat zonder 4miljard Ets TE BETALEN aan europa ? remember een kerncentrale kost 6miljard, alle centrales verlengen in levensduur kost geen paar miljard en we gaan 4miljard ETS per jaar betalen aan een ander land om de CO2 te compenseren vandie gascentrales… en dit kost 40miljard in 10jaar… Met hetzelfde bedrag kunnen we moeiteloos alles overzetten op flexibele kernenergie/wind/zon
Andere denkpiste:: stel je belast energie met 100% taks, dan krijg je instantaan een reductie op grote schaal van energieverbruik voor verwarming, vliegen, en industrie
In clusiefproductie uit China belasten met een taks, herleidje de import vanCO2..
Dan heb je toch een veel efficienter en snellersysteem om naar zero te evolueren zonder dat mensen ditals onrendabel percipieren. Omdat nu is verwarmen met gas altijd de goedkoopsteoplossing. Als je CO2 taks invoert, schakelt iedereen versneld naar WP opver… dus de fiskaliteit is veel belangrijker om targets te halen, dan nutteloze plannningen te ontwerpen waar sommige bedrijven heel lucratief rijk van worden
heb jij een veel eenvoudiger en goedkoper pad naar zero,
Ik denk dat gascentrales meer vervuilend zijn of heb ik het mis?
Zeer juist. Kernenergie geen CO2 wanneer die in dienst zijn. Wel CO2 nodig geweest voor bouw en later afbraak. Maar wat meestal vergeten wordt inde CO2 voor de ontginning van de uranium en zeker de verrijking die zeer energie-intensief is. Aardgas wel CO2 tijdens de E productie.
Indien wij meer CO2 zullen produceren zal ergens anders in Europa deze CO2 hoeveelheid moeten afgebouwd worden (vb door stoppen van oude kolencentrales in Polen). Dit wordt Europees geregeld via de CO2 emissierechten.
Dit is een tijdelijke overgangsmaatregel tot er voldoende “Hernieuwbare Elektriciteit” beschikbaar is in Europa, (zie onder de “Lees meer” in mijn artikeltje)
Beste José Decoussemaeker,
Beste collega,
Ik ben tweedeverblijver in De Panne sinds bijna 20 jaar en lees regelmatig met veel genoegen en interesse de artikels in De Bliedemaeker. Ik ben onder de indruk van de onderbouwde en gedocumenteerde inhoud van de artikels over de meest gevarieerde onderwerpen . Waarvoor mijn dank.
Zo ook het laatste nummer over de kernenergie is een van de beste analyses die ik de laatste tijd gelezen heb.
Ikzelf ben burgerlijk ingenieur en ben 3 jaar geleden aan 75 jaar gestopt met mijn professionele activiteiten. Ik blijf echter een aantal zaken van nabij volgen waaronder het energieverhaal in België.
Wat betreft het kernenrgiedebat volg ik u op een aantal vlakken maar ik ben het niet eens met de politiek van de Vivaldiregering hierin gedwongen door Groen en Ecolo
Wat mij bijzonder stoort in het brokkenparcours van België ivn deze materie, gestart in 1999 ook onder druk van de groene partijen, is de weinig professionele benadering en de ideologische halsstarrigheid .
De meeste “bevoegde” ministers kenden zelfs het verschil niet tussen een MW en een MWH maar namen wel de beslissingen zonder te luisteren naar de experten terzake (cfr bv de Ampèrecommissie die ze zelf in het leven geroepen hadden en waar ik an deelgenomen heb). Een uitzondering op deze regel was Olivier Deleuze maar deze laatste was willens nillens gebonden aan de dogmas en de ideologie van zijn partij.
(Bijna) iedereen is het er over eens dat de CO2 uitstoot zoveel en zo snel mogelijk moet beperkt worden om de opwarming van de aarde met alle gevolgen vandien tegen te gaan.
Ik ben er echter van overtuigd dat op wereldvlak kernenergie deel zal moeten blijven uitmaken van de energiemix om de doelstellingen te bereiken en dat dit kan gebeuren met veel minder afval en nog veiliger met de reactoren van de nieuwe generaties .Dit is ook de stelling van vele milieubewuste wetenschappers specialisten (cfr bv de Belgische Valerie Trouet).
In Belgie zitten we natuurlijk met kerncentrales op het einde van hun cyclus, maar halsstarrig vasthouden aan een datum is mi niet verstandig om de volgende redenen :.
1 Timing : Ik weet niet of de nieuwe beleidsmakers ( naar gewoonte in België bestaande uit juristen, sociologen, politicologen enz) beseffen wat de bouw van nieuwe centrales inhoudt. Ikzelf heb meegewerkt aan projecten voor hydrocentrales, gascentrales en kerncentrales in België en in het buitenland. Het volstaat niet een stoere beslissing te nemen op papier. De STEG gascentrales die hier de backups moeten worden, moeten eerst ontworpen, dan vergund, dan gebouwd en tenslotte indienstgesteld worden. Dat klaarspelen op de resterende tijd is, voor zover mogelijk, sowieso al een huzarenstuk en wb de vergunningen zijn het dikwijls de groene partijgenoten die dwarsliggen met bijkomende vertraging tot gevolg.
2. De kosten : Ik vrees dat, als men de deadline zal zien naderbijkomen alle mogelijk middelen zullen gebruikt worden door de groene partijen om toch maar niet af te gaan als een gieter(dat zou de eerste keer niet zijn).. Dus zal het niet op een paar honderd miljoen komen. De constructuers en producenten zitten in een zetel . Ten andere Engie, waarmee de nieuwbakken Minister Tinne Vds zogezegd “blij” is heeft eigenlijk deze regering handig voor blok gezet en de druk op de ketel alleen maar verhoogd en het prijsjaartje naar omhoog gedreven. In hun plaats zou ik hetzelfde gedaan hebben.
Men houdt de burger voor dat de elektriciteitstarieven niet zullen verhoogd worden hierdoor, maar snel voegt men er dan tussen neus en lippen bij dat deze kosten zullen gedragen worden door de “algemene middelen” . Oei, is dat niet de belastingbetaler ? Dat is desinformatie en met de burgers de zot houden.
Ter herinnering : dat is weer eens een staaltje van volksmisleiding zoals Vandelanotte iedereen heft proberen wijs te maken dat de hoge energieprijzen de schuld waren van Electrabel en co ( de zo verguisde multinationals – terzijde : waar zouden we staan met de productie van coronavaccins zonder sterke multonationale bedrijven ) waar het eigenlijk vooral de nettarieven en de taksen allerhande zijn die de prijs omhoog gedreven hebben en deze worden direct of indirect bepaald door de Overheid !
3 De bevoorradiszekerheid : het rekenen op invoer vanuit het buitenland is ook naief. Zelfs de recente bijkomende HS verbindingen zullen niet beletten dat, als zich een energietekort voordoet in België bij gebrek aan zon en wind, onze buren zomaar zullen bijspringen als zij in hetzelfde geval zijn. Dat scenario is zeker niet uitgesloten. Het is niet verstandig en zelfs niet verantwoord tov de bevolking en de economische activiteit om daar klakkeloos op te rekenen.
Tinne VdS is ongetwijfeld een zeer capable dame met serieuze ervaring in de energiesector als juriste maar men ziet al snel dat ze eigenlijk evenzeer gebonden is aan de dogmas van haar partij . Zo kon ze het op een recente Afspraak op Canvas toch niet over de lippen krijgen dat, in geval bepaalde voorwaarden niet zouden voldaan zijn er toch 2 kercentrales zouden openblijven, niettegenstaande dat in het fameuze regeerakkoord staat. Ook heeft zij de CREG – het zogenaamd “onafhankelijk “ orgaan voor energieregulering – verboden nog verder de studie te doen ivm een mogelijke black-out ! De voormalige Sovjetunie en de DDR zijn hier niet ver af. Veel erger is het natuurlijk gesteld met de drammerige slogansschreeuwende Meyrem Almaci op een recente Afspraak met Ivan Devadder waarin ze duidelijk aantoonde dat zij van deze materie niets begrijpt uitgenomen hetgeen in haar groen/rode boekje opgelegd wordt. (Om dan nog maar van Ecolo te zwijgen. Daar is de Vivaldicoalitie nog niet mee klaar vrees ik)
Ik kan mij zonder problemen vinden in een aantal ecologische doelstellingen van de milieupartijen maar niet in hun ideologische en dogmatische aanpak . Dit is niet alleen het geval wb kernenergie maar ook op vele andere domeinen zoals bv de standpunten ivm GGG ( Genetisch Gewijzigde Gewassen) door de Groenen altijd “gemanipuleerde” gewassen genoemd om een negatieve connotatie te creëren, alsook de tegenstand tegen de uitrol van het 5G mobiel netwerk. De stralingsnormen die zij willen opleggen zijn tientallen malen strenger dan de Europese en maken 5G de facto onmogelijk. Vooral in Wallonië neemt Ecolo standpunten in die nergens in Europa gevolgd worden . Dit alles doet soms denken aan de opkomst van de stoomtreinen waarvan sommigen toen beweerden dat de koeien zouden doodvallen langs de spoorweg.
Sorry, het is een beetje lang geworden maar het debat overstijgt mi het probleem van de kernuitstap maar gaat ook over de geloofwaardigheid van onze politiek die veel te veel gebaseerd is op kortzichtige elektorale en ideologische ipv pragmatische elmenten. Dat is bijzonder het geval in België met zijn veelvoud aan regeringen allerhande , ontelbare ministers, overbevolkte kabinetten en bijbehorende kosten. Ik vrees echter dat dit op korte termijn niet zal verbeteren.
Ir Hugo De Blauwe
Dag collega Hugo,
Dank u voor de uitgebreide en interessante reactie. Het is tijd dat we elkaar eens ontmoeten ter kennismaking en om over dit onderwerp eens dieper te discuteren. Hopelijk COVID-19 vlug onder controle. Ik zet je alvast op mijn email lijst. In afwachting kan je ook eens kijken naar mijn laatste toevoegingen op KLIMAAT op mijn WIKI: https://sites.google.com/site/debliedemaker/klimaat?authuser=0
Ik vrees ook dat de grootse problemen voor Tine van politieke en administratieve (kabinetten) aard zijn. Zeker na die zeer verkeerde uitleg van “DE DRAMMERIGE SLOGANSSCHREEUWENDE MEYREM ALMACI OP EEN RECENTE AFSPRAAK MET IVAN DEVADDER WAARIN ZE DUIDELIJK AANTOONDE DAT ZIJ VAN DEZE MATERIE NIETS BEGRIJPT UITGENOMEN HETGEEN IN HAAR GROEN/RODE BOEKJE OPGELEGD WORDT” (zoals u zo mooi schrijft).
Ik denk ook dat er nog een kernenergie-uitlopertje komt na 2025 (maar toch niet lang meer)
Destijds was ik als burgerlijk ingenieur bij Electrabel een felle verdediger van het Franse kernenergie beleid maar nu denk ik toch dat we prioriteit moeten zetten op de “Hernieuwbare Energie” (het beleid dat ook Europa hard duwt).
Toch blijf ik ook op lange termijn geloven in de noodzaak van kernenergie om het klimaatprobleem te kunnen beheersen maar momenteel is Europa niet klaar met een nieuwe soepele generatie van kleine kerncentrales die intrinsiek veilig zijn. Komt wel.
Tot binnenkort eens op een terrasje.
Beste José,
In de slipsteam van de discussie over kernergie en betreffende het zogenaamd ontbreken van een nieuw MER voor de verlenging van Doel 1 en Doel 2 tot in 2025, beslist in 2015 :
Je hebt (of je hebt niet) vernomen dat er een zogenaamde “publieksbevraging ” hierover gelanceerd werd door fgov Economie op 15 april met als uiterste antwoorddatum 15 juni 2021 nav een arrest van het grondwettelijk hof op een klacht van BBL en medestanders.
Alhoewel ik nog steeds de energieproblematioek in België van dichtbij volg heb ik deze “publieks”bevraging toevallig moeten vernemen van een vriend die gehoord had van zijn vrouw die veel op facebook zit…
Hierna de tekst hierover die ik onlangs naar een aantal collega’s ingenieur gestuurd heb nav een groot afstudeer event dat wij aan het voorbereiden zijn voor eind 2021.
Quote :
“Onderwerp: Regelneverij en (des)informatie – Publieksbevraging MER verlenging Doel 1 en 2
Collega’s ,
Ik maak van deze Hoogdag gebruik om even verder door te bomen op de regelneverij in ons klein landje.
Voor alle duidelijkheid : wat volgt is geen grapje (of misschien toch een Belgenmop)
Sommige van jullie hebben wellicht gemerkt dat er op 15 april 2021 een “publieksbevraging” gelanceerd werd door fgov Economie over het milieueffectrapport mbt de verlenging van Doel 1 en 2, waarop kan geantwoord worden tot 15 juni .De link voor deze bevraging is de volgende https://economie.fgov.be/nl/themas/energie/bevoorradingszekerheid/project-tot-uitstel-van-de
Ik vermeld met opzet “gemerkt” want eigenlijk kwam ik dit, zoals anderen blijkbaar ook, puur toevallig te weten . Niettegenstaande ik de “boeiende” energiediscussie die al bijna 20 jaar aan de gang is in België van dichtbij opvolg, heb ik dat moeten vernemen via een vriend die het gehoord had van zijn vrouw die veel op Facebook zit…
Deze bevraging , in een straal van 1000 km (uniek in de wereld tot nu toe denk ik ) rond de site van Doel, is er blijkbaar gekomen op klacht van BBL en medestanders bij het Grondwettelijk Hof omdat bij de beslissing in 2015 om Doel 1 en 2 open te houden tot 2025 geen nieuwe milieuvergunning werd aangevraagd.
Met mijn beperkte juridische kennis leid ik af uit het arrest van 5 maart 2020 ( zie bijlage) dat het Grondwettelijk hof zijn job gedaan heeft.
De toepassing van het arrest door de Belgische regering (fgov economie) echter is naar mijn mening op zijn minst bevreemdend :
1.Een “publieks”bevraging die men eerder toevallig te weten komt en de interpretatie van het grensoverschrijdend karakter tot 1000 km rond de site.
2. De bijkomende toelichting (volledige tekst 649 blz/ samenvatting 69 blz ) is niet behapbaar voor de meeste mensen .
3. De vraagstelling is verwarrend : geen eenvoudige eenduidige vragen maar “ vul uw tekst in”
De kans is dus groot dat de meesten die zullen antwoorden op voorhand zullen getipt zijn door BBL en medestanders, waarvan ik de meningen respecteer, maar met als gevolg een eenzijdig resultaat dat zeker niet representatief is voor de bevolking. Een zeer vreemde vorm van zogenaamde burgerparticipatie, die de laatste tijd fel in is.
Zoals ik uit het arrest afleid is de kans echter klein dat de verlenging van Doel 1 en Doel 2 nog in vraag zou gesteld worden . Het lijkt dus eerder symbolisch maar zal wel bijdragen tot de negatieve framing van kernenergie die van pas zal komen als moet definitief beslist worden over het verder verlengen na 2025 van Doel 4 en Tihange 3.
Ik denk dat er hier een verborgen politieke en ideologische agenda achter zit om “de burger” in de “goede” richting te sturen en daar zou ik meer willen over te weten komen.
Tenslotte is mijn bezorgdheid breder dan het debat over kernenergie maar vooral aangaande de toegepaste manier van (des)informatie en ideologische beïnvloeding.
Dit doet mij onwillekeurig denken aan de praktijken van het voormalige Oostblok;.Ik hoop dat dit geen gewoonte wordt.
Heeft iemand hier misschien meer informatie over ?”
Unquote
Misschien hebt u daar ook al iets over gehoord ?
NB Het arrest van het grondwettelijk hof van 5 maart 2020 in pdf kan ik in dit formaat hier niet bij sturen. Als je dat wenst kan ik het naar je rechtstreeks mailadres sturen .
Mvg en tot bij gelegenheid eens in De Panne
Hugo De Blauwe
Dag Hugo,
Bedankt voor de info. Toch wist ik over dese publieksbevraging voor dat ontbrekend MER rapport. Ik heb inderdaad een poging gedaan om dat document te lezen maar ik heb het vlug opgegeven. Ik noem dat “vijgen achter Passen”. Het leek me een pure administratieve rechtzetting zonder praktisch nut. Je hoort er tot heden niets over. Ik weet ook niet de bedoelingen van BBL.
U schrijft over de stopzettingen van Doel 4 en Tihange 3. Ik dacht dat dit politiek beslist werd met nog een klein achterpoortje van het resultaat van de Belgische CRM veiling in het najaar 2021. Dit zou eventueel op een noodverlenging kunnen uitdraaien maar van zeer korte duur (ook hier zal een MER rapport dat niet tegen houden). We zullen dus veel E op de internationale spotmarkt moeten kopen. De HS verbindingen lijken voldoende. In ieder geval is Electrabel serieus bezig met zijn activa af te boeken tot jolijt van de aandeelhouders.
Je weet wellicht dat ik voorstander ben van kernernergie op lange termijn maar ik zie in de Belgische context geen nieuwe investeerders hun vinger opsteken. (Cf al de polemieken destijds met minister Van de Lanotte, cf de moeilijke beslissingen in ons communautair systeem…..).
Met grote belangstelling volg ik de politiek van Frankrijk, inzake kernernergie. Daar zullen ze ook de oudste centrales afbouwen en wellicht gedeeltelijk vervangen door de EPR reactoren? In parallel met 40% Hernieuwbare Energie in 2030? (Veel wind cf DP).
Het worden boeiende tijden. Spijtig dat we al die opgebouwde kernenergie know-how in ons landje zullen verliezen (cf steenkoolmijnen, scheepsbouw,….). Allemaal spijtig
“Hernieuwbare” energie is niet duurzaam. Zon en wind zijn onuitputtelijk maar zonnepanelen en windmolens niet. Daar zijn veel (zeldzame) grondstoffen voor nodig en men moet fossiele back-up gebruiken als de zon niet schijnt en als het niet waait. Ze zijn ook moeilijk te recycleren en men moet er zeer veel vrije ruimte en natuur voor opofferen. De stuwdammen voor waterkracht zijn een ramp voor het milieu en maken een groot gebied voor altijd onbewoonbaar. Biomassa, het belangrijkste bestanddeel van de zogenaamde hernieuwbare energie, stoot veel CO2 uit. Alleen kernenergie is duurzaam, CO2-vrij, milieu- en klimaatvriendelijk.
Bovendien heeft de hernieuwbaarheid van grondstoffen geen invloed op het klimaat. Het is de CO2-uitstoot die telt. We moeten niet naar 100% hernieuwbaar , maar naar 100% CO2-vrij.
https://www.trouw.nl/nieuws/de-taal-die-we-gebruiken-voor-energie-staat-de-aanpak-van-de-klimaatverandering-fors-in-de-weg~bba2a473f/?fbclid=IwAR2BHCIExHm1589XfqfiaUSfkvM8-zEQJRDHlzsZzzUI1yVNhkJlylRljmw&referrer=https%3A%2F%2Fl.facebook.com%2F
Juist Roeland. Geen enkele E-opwekking heeft geen nadelen. Ik wil toch opmerken dat de E-opwekking inderdaad CO2 vrij is (de backup niet in aanmerking genomen) maar dat er toch een niet te verwaarlozen CO2 productie zit in de ganse cyclus: vooral uraniummijnen, verrijking…. Ook veel CO2 nodig voor de bouw (beton en staal) en de latere afbraak.
Ik blijf ook nog voorstander van kernenergie op lange termijn (onvermijdelijk), maar nu zijn er helaas geen nieuwe kerncentrales die intrinsiek veilig, klein (goedkoop) en flexibel zijn beschikbaar op de markt. Ook geen grote interesse van de industrie voor projecten op 40 jaar en meer (op uitzondering van China en nog enkele Aziatische landen)
Offshorewindenergie kan de laatste jaren getenderd worden aan een prijs vergelijkbaar met onze huidige energiemix. Dus doen in afwachting van nieuwe generatie kernenergie.
(PS: er is inderdaad nog geen recyclage techniek voor de polyester bladen van de windmolens. Nu zouden ze alleen maar kunnen vermaald worden en gerecycleerd in nieuwe polyester. Maar hopelijk binnen 30 jaar een betere oplossing. Zeker niet zo problematisch als de radioactieve afval.)