De tentoonstelling is een groot succes (reeds meer dan 5.000 bezoekers en meer dan 700 boeken verkocht). Vooral dolter Antoine Depage staat er centraal. Maar in deze heroïsche periode van de Pannese geschiedenis hebben hier nog andere beroemde dokters baanbrekend werk verricht. Gids Pierre Vanhecke heeft in het tijdschrift van de gidsenkring “Westhoek” hierover een artikel gepleegd die we hier mogen overnemen.
‘..Enkele andere dokters waren naast Antoine Depage, zeer belangrijk voor het hospitaal; vooral door de toepassing van de allernieuwste technieken; het is normaal dat deze ook in het daglicht worden gezet. Ze worden trouwens ook vermeld in het uitstekende werk van Luc de Munck en Luc Vandeweyer (op pagina 81 en 82 van het boek “Het Hospitaal van de Koningin”).
1.Dokter Oswald Rubbrecht: (p82)
a. Hij werd geboren te Roesbrugge in 1872. Op aandringen van zijn moeder studeert Rubbrecht, de oudste zoon uit een gezin van zes kinderen, geneeskunde. Hij begint aan de universiteit van Luik omdat hij de Franse taal onder de knie wil krijgen. Tijdens zijn studies raakt hij geïnteresseerd in de tandheelkunde, een op dat ogenblik verwaarloosde tak van de geneeskunde. Hij gaat dan ook na zijn doctoraat naar de tandheelkundige school van Genève, waar hij afstudeert in 1896. Terug in België verwerft hij het recht om de tandheelkunde uit te oefenen. Na twee jaar klinische opleiding in Zürich promoveert hij tot doctor in de genees-, heel- en verloskunde. Hij wordt mondarts in Brugge, waar hij al snel grote faam verwerft.
b. Professionalisering van de tandheelkunde:
In 1899 publiceert Rubbrecht een eerste bijdrage over de noodzaak om het tandheelkundig onderwijs in België te hervormen. Zijn inzet voor de creatie van een wettelijk kader voor de opleiding tandheelkunde in het hoger onderwijs ziet hij pas in 1929 bekroond. Rubbrecht pleit ook voor een beroepsvereniging voor tandheelkundigen. Hij wordt medeoprichter van de “Société de Stomatologie” (1900) en door zijn inzet verschijnt het Bulletin de la Société Belge de Stomatologie, het latere Revue Belge de Stomatologie. In 1914 wordt Rubbrecht aangesteld als docent voor de facultatieve cursus Stomatologie aan de Gentse universiteit, maar dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit.
Cyriel Verschaeve
c. Kaakfracturen:
Op vraag van dokter Depage komt Rubbrecht in oktober 1915 naar het hospitaal L’Océan van De Panne. Daar herstelt hij gewonden aan het aangezicht en baanbrekend werk bij de behandeling van kaakbeenfracturen en aangezichtsverwondingen. De door hem ontwikkelde methodes krijgen ook veel weerklank in het buitenland.
Op 10 mei 1916 kreeg hij in l’Océan het bezoek van Cyriel Verschaeve aan wie hij uitleg gaf over de nieuwe technieken die hij op de “gueules cassées” toepaste.
Op 17 september 1917 schreef Rubbrecht een brief aan Koningin Elisabeth opdat de staatsveiligheid Cyriel Verschaeve niet uit het land zou zetten. Hij wees daarvoor op de hoge literaire waarde van Verschaeve’s werk, en omdat hij een grote morele invloed heeft op de soldaten.
Tijdens de oorlog gaf hij meerdere lezingen oa op de jaarvergadering van de Britse tandheelkundige vereniging in Londen en ook op het tandheelkundig congres in Parijs.
d. Na 1918:
Na de oorlog neemt Rubbrecht zijn activiteiten weer op en zowel nationaal als internationaal; zo hernam hij zijn professoraat in Gent. In 1939 werd hij lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde. In de meidagen van 1940 is hij alweer paraat om de vele gewonden te verzorgen. Hij overlijdt in het laatste jaar van zijn professoraat in 1941.
Bidprentje van Professor Oswald Rubbrecht naar wie een straat in Roesbrugge genoemd werd
In december 1895 ontdekte Wilhelm Conrad Röntgen de X-stralen. Zeer vlug was de geneeskunde geïnteresseerd in deze ontdekking waardoor de mens “doorschijnend” werd. Röntgen kon voor het eerst het resultaat tonen van een radiografie (de hand van zijn echtgenote Bertha, of zijn eigen hand?). De fotografie van het onzichtbare was het begin van de moderne wetenschappelijke beeldvorming.
De eerste militaire radiologische uitrusting wordt geïnstalleerd in Berlijn in 1896.
De eerste radiologische velduitrusting wordt in 1898 in gebruik genomen.
De vaste en mobiele röntgentoestellen worden in Duitsland (Berlijn) gefabriceerd.
De eerste dienst radiologie van het Belgisch leger wordt in 1896 in Antwerpen geïnstalleerd. Daarna volgen Brussel, Luik en Gent.
* Militaire toepassing:
De eerste militaire toepassingen van de X-stralen hadden als doel schotwonden te onderzoeken tijdens o.a. de Ethiopische veldtochten (1896), de Grieks-Turkse oorlog (1897), de Indische oorlog (1897-1898) de Boerenoorlog (1898-1902), de Spaans- Amerikaanse oorlog (1898). Tijdens de eerste wereldoorlog beschikten al de oorlogvoerende partijen over mobiele radiologische uitrustingen.
* Belgisch Leger:
De Gezondheidsdienst van het Belgische leger en het Belgisch Rode Kruis waren in 1914 niet voorbereid op een vijandelijke inval. In eerste instantie werden de gewonden vervoerd en verzorgd in Frankrijk. In november 1914 wordt in De Panne het Hotel L’Océan als hospitaal ingericht. Later volgen nog veldhospitalen die konden beschikken over een heelkundige afdeling en een “moderne radiologische uitrusting” in Hoogstade, Beveren aan de IJzer, Cabour en Broekburg.
* De ontwikkeling van de röntgenapparatuur in de jaren 1900 – 1918:
De mobiele radiologische apparatuur bevond zich in een eerste tijd in vier kisten die vervoerd werden in wagens getrokken door paarden, later in auto’s, nog later in voertuigen speciaal ontworpen voor het vervoer van radiologisch materieel.
De rol van Marie Curie en haar dochter Irene waren belangrijk, Marie Curie geeft technische opleiding, zamelt geld in en rijdt zelf naar het front (ze is in De Panne geweest!).
De röntgenstralen zijn niet zonder gevaar. Ze veroorzaken brandwonden aan de huid (radiodermitis), gangreen, kanker, leukemie.
Er wordt naar bescherming van de radiologen, de chirurgen, verplegenden en patiënten gezocht. Marie Curie is een van de meest bekende slachtoffers van de ioniserende stralen.
De verzorging ter plaatse van de gewonden is belangrijk om bloedverlies en infecties te voorkomen.
Vandaar dat er mobiele radiologische voertuigen naar het front gestuurd worden. Tijdens de operatie is de radioloog aanwezig om de ligging van metalen voorwerpen (kogels, shrapnels) te beschrijven teneinde de chirurg toe te laten ze te verwijderen. De eerste wereldoorlog brengt ook vernieuwingen: de radiologische film, de stralingsbuis van
Coolidge, de conventionele tomografie, de elektromagneet, het toestel van Baum- Pluviel, de stereoscopie, e.a. … In Luik en Antwerpen worden er radiologische toestellen geproduceerd (1917).
b. Dokter Etienne Henrard:
*Hij werd geboren te Brussel op 15 oktober 1870, en stierf in 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog.
* Hij studeerde in Leuven en Brussel, en werd dokter in de geneeskunde in 1888 te Brussel en voegde zich bij de Geneeskundige Dienst van het Leger (zoals zijn vader!).
* In augustus1890 werd hij toegewezen tot het 7de Linie regiment waar hij als medische aspirant begon, en pas in 1903 werd hij adjunct-dokter en ging dan over naar het 9de Linie regiment. Bij het Leger duurde het tot 1903 vooraleer hij officier dokter werd.
* Hij werd de adjunct van Dokter Dupont van het Militair Hospitaal te Brussel, waar hij zich al snel interesseerde voor de “Radiologie”.
*Al zeer vlug werd hij de specialist voor de lokalisatie en het verwijderen van “vreemde” objecten in het lichaam door de stereoscopische radiografie (om dieptezicht te verkrijgen!) om zo de relatieve plaats van de objecten (gebroken botten) ten opzichte van elkaar te bepalen.
Hij liet in Parijs een toestel bouwen om projectielen uit de hersenen te verwijderen met een elektromagneet.
* Door inspuiting van bepaalde vloeistoffen konden ook minder compacte objecten (zoals zenuwen) zichtbaar gemaakt worden.
* Korte tijd voor het uitbreken van WO I, verliet hij het leger om zich uitsluitend met radiologie bezig te houden, maar op 4 augustus 1914 nam hij onmiddellijk dienst en voegde zich bij het 6de Artillerie Regiment. Eind 1914, het front was ongeveer gestabiliseerd, en de Medische dienst van het Leger overwoog om vast hospitalen op te richten.
* Dokter Depage begon eind november met de oprichting van het Rode Kruis hospitaal, maar deze uitstekende chirurg, en prima organisator nam het niet zo nauw met de administratieve bezigheden, en met de discipline. Generaal-dokter Mélis, hoofd van de Medische Dienst van het Leger, vroeg Dokter Henrard, om de radiologische dienst van l’Océan te leiden, en om als tussenpersoon (buffer?) op te treden tussen Dokter Depage en de legerleiding.
* Dokter Henrard werd afgedeeld op 11 december 1914 naar l’Océan, hij was de man die met veel humor en takt met Dokter Depage kon onderhandelen om de noodwendigheden van het Leger te verzoenen met de onafhankelijkheid van een soms koppige Depage.
* Rond deze periode werd het verwijderen van metalen voorwerpen uit het lichaam te verwijderen met elektromagneten.
(n.v.d.r.:dergelijke magneetjes liggen in de tentoonstelling)
* Na de oorlog bleef dokter Henrard bij het Leger en vanaf 1923 werd hij benoemd tot Kolonel, en werd a de bevelhebber van het Militair Hospitaal voor oorlogsinvaliden in Woluwe. In 1929 verliet hij het Leger, en in 1931 werd hij bevorderd tot generaal.
* Tijdens zijn ganse loopbaan zorgt hij voor de organisatie en de vermaardheid van de Radiologie; zo sticht hij de Belgische Vereniging voor Radiologie en het Belgisch Tijdschrift voor Radiologie
* Hij zou op 19 mei 1940 erevoorzitter worden van de beroepsvereniging van radiologen; op 10 mei 1940 brak echter de oorlog uit, en wenste de 70-jarige dokter opnieuw in dienst treden, het werd niet toegestaan.
* Teleurgesteld trok hij zich terug in Zuid-Frankrijk, waar hij ziek werd van verveling, en op 14 januari 1941 overleed.
3. Opmerking
Nog meerdere bekende namen kunnen in verband gebracht worden met l’Océan, zoals o.a.
a.Verpleegster Jane de Launoy schreef een dagboek over deze periode in l’Océan: “Infirmières de guerre, en service commandé” in 1937; het werd vertaald door gids André Gysel in 2000: “Oorlogsverpleegsters in bevolen dienst” = een aanrader maar uitverkocht
Een zeer wrede anekdote Lees>>>
b .De beroemde piloot Willy Coppens werd geraakt door een kogel in het scheenbeen op 14 oktober 1918 hij werd verzorgd in l’Océan, waar hij tot eind maart 1919 zou verblijven, en werd dan overgebracht naar het privéhospitaal van dokter Depage in Brussel dat hij pas op 11 juli 1919 mocht verlaten.
Volgens een aantal bronnen zou het koning Albert I geweest zijn die uiteindelijk de beslissing nam om het verbrijzelde been van Willy Coppens te laten amputeren. Niettemin bleef hij actief in de luchtvaart maar ook in de zeilwagensport.
Willy Coppens op zijn Flairey Fox met eigen insigne
Baron Willy Coppens de Houthulst, was niet alleen de Belgische piloot met het grootste aantal overwinningen tijdens WO I (3 toestellen en 34 observatieballons op nog geen jaar tijd) maar eveneens een niet onverdienstelijk zeilwagenbouwer en koerspiloot, om nog niet te spreken van het feit dat hij jaren inwoner was van De Panne. Lees artikel DE BLIEDEMAKER + 5 reacties>>>
Henri Demuysere schrijft er: “..Mijn vader kan uren praten over de baron en ik kan er uren over dromen om ooit mijn vaders’ eerste zeilwagen terug op het strand te krijgen. Ik heb zelf per toeval achter een kast bij een kennis de plannen op kalkpapier teruggevonden van een gelijkaardige constructie van Comein in opdracht van Willy Coppens. Moesten er in De Panne of verder mensen zijn die kunnen helpen bij deze restauratie kunnen ze mij steeds contacteren (handige Harry’s met veel tijd) .
Ter verduidelijking, mijn vaders eerste wagen was een wagen die Willy Coppens had laten maken bij Comein...”
Wie neemt de handschoen op! Stuur mail naar debliedemaker@decoussemaeker.be
Nog nieuws: er komt een “Bal van de Burgemeester” op 23 maart en er komt iedere week in juli/augustus een avondmarkt op de Esplanade + 1 avondmarkt in de Zeelaan eind juni.
Over de 6 nachtwinkels meer in een volgende DE BLIEDEMAKER
– Wilt u zien waar je naartoe moet, wel typt dan uw adres in op volgende website: http://showmystreet.com/
– Op de Oosthoek waar vroeger “D’Oude Stove” is nu een nieuw Thai’s restaurant “MAMA THAI”. Beslist een aanrader. Echt Thai’s, mooi typisch kader, aangepaste muziek en sympathieke jonge uitbaters. De naam “MAMA” is gegeven omdat de moeder van de uitbaatser in Thailand een winkeltje uitbaat en iedereen het noemt “mama’s winkel”. ’s Middags wordt een lunch voorzien. Alsook de mogelijkheid tot meeneem Thai. In de Thai corner shop zullen hobbykoks Thaise producten kunnen aankopen (curry, verschillende sausen, groenten,…) In de toekomst zullen er ook Thaise kookcursussen gegeven worden.
Open vanaf 11u 30 tot … Keuken geopend tot 23u. Sluitingsdagen: woensdag en donderdagmiddag.
Binnenkort zal ook het terras beschikbaar zijn om iets te drinken.
VEEL SUCCES aan de jonge uitbaters!
Bij Mama Thai
Nicole Van Hal trakteert champagne voor haar verjaardag aan de “Vrienden van de Dumontwijk”
DE BLIEDEMAKER 
Willen of niet, we moeten ons interesseren aan de eerste wereldoorlog 😉
De medische dienst van het leger was in het begin van de oorlog 14 – 18, wellicht ondermaats en daardoor heeft het Rode Kruis die taak overgenomen ? Hoe was het gesteld met de medische dienst van het leger in de oorlog ’40 – ’44 ?
Er is altijd wat naijver gebleven gedurende de ganse oorlog tussen de hospitalen van het leger en van het Rode Kruis (en zelfs erna toen dr. Depage zijn privé ziekenhuis en verpleegsterschool uitbouwde in Brussel) ?
Uit de geschriften op de tentoonstelling (toen werden notities blijkbaar beter bijgehouden dan hedentendage op het gemeentehuis) kan men lezen dat er toch gekwetsten werden overgebracht naar Cabour te Adinkerke vanuit L’Ocean ?
L’ Ocean eerder voor de elitesoldaten en burgers voorbehouden of hoe verliep de “samenwerking” tussen de Rode Kruis en Militaire Hospitalen ?
Ook militaire dokters waren “even goed” als dr. Depage ? In het tijdschrift voor geneeskunde verscheen bv. een artikel over dr. Charles Willems die werkzaam was in Clep te Hoogstade (en in Cabour te Adinkerke ?).
Klik om toegang te krijgen tot clep.pdf
P.S. bovenstaande zijn geen stellingen maar vragen om het historisch debat misschien toch wat te verruimen
Wat Willy proneert is historisch interessant want er was inderdaad wrijving tussen de militaire geneeskundige dienst en Dr Depage, die weliswaar schitterend werk heeft geleverd, maar hij niet alleen. Zelf heb ik enige interesse voor de figuur van Edith Cavell, die een monument heeft in Brussel samen met mevrouw Depage,die omkwam bij de keldering van de Lusitania, een ander verhaal. In Norwich heeft Edith Cavell eveneens een standbeeld want ze was er geboren en getogen voor ze
in Brussel met dokter Depage en zijn echtgenote ging samenwerken.
‘S Lands Glorie ?