Red de Sahara Deel 1 van 2

Op de facebook van DE BLIEDEMAKER van 29 juni 2018 werden de beelden van de rondreizende tentoonstelling getoond die momenteel opgesteld staat in het gemeentehuis (gelijkvloer). Bekijk expo op fb>>>

Toen schreef ik expo “neergepoot”. Vandaag was het pas de officiële opening voor de pers en de natuurgidsen van de streek (geen gemeenteraadsleden gezien).

Bram Degrieck, Wim Smits en Jean-Louis Herrier

Het was schepen voor Natuur en Milieu Bram Degrieck die ons verwelkomde en ook Wim Smits, adjunct directeur Gebiedsgerichte Werking, Agentschap voor Natuur en Bos. ir. Jean-Louis Herrier, project manager LIFE+ Nature FLANDRE zorgde voor de Franse vertaling.

Het betreft een grensoverschrijdend project en dus onze noorderburen waren ook aanwezig

De Franse collega’s (Bart Boulanger,…)

De Belgische natuurgidsen

Schepen Bram Degrieck heeft op zijn facebook een mooie samenvatting geschreven (zoals we van hem gewoon zijn).
DE BLIEDEMAKER kan niet beter dan zijn tekst integraal overkopiëren.

“…..“Red de Sahara” is een onderdeel van het Europese INTERREG V PROJECT VEDETTE, dat een grensoverschrijdende benadering van de natuurgebieden tussen Duinkerke en Westende nastreeft.
Het startmoment van VEDETTE werd enkele weken geleden gehouden in Koksijde, het is me toen opgevallen met hoeveel administraties dergelijke projecten worden opgezet, maar ook hoeveel kennis er is aan beide landsgrenzen en dat er bereidwilligheid is aan beide landsgrenzen om deze kennis uit te breiden.
Vandaag werd de kleine tentoonstelling in het Gemeentehuis voorgesteld.
Van “de Sahara”, die wij allen als kind of tiener hebben gekend als een enorme zandvlakte met bewegende duinen en pannes, schiet niet veel meer over. Uit berekeningen en luchtfoto’s blijkt dat slechts 10% van de zandvlakte resteert. Het is een SAHARA-tje geworden, dus.
Het verdwijnen van deze immense zandvlakte en daarmee gepaard gaande dynamische duinen, heeft een aantal negatieve implicaties op fauna & flora. Immers, bij dynamische duinvorming ontstaan natte pannes, die een uitstekende biotoop vormen voor een aantal Europees beschermde diersoorten.
De oorzaken van het verdwijnen van de Sahara zijn natuurlijk, doch geïnspireerd door de mens. De klimaatverandering is er één van. De doodsteek voor de Sahara werd gegeven door een aantal bijzondere natte jaren tussen 1999 en 2004. Immers, veel regenval zorgt voor aangroei van grassen en struiken die het zand vasthouden.
Het Agentschap voor Natuur en Bos wil met dit voorgestelde project de stuifduinen terug op gang krijgen teneinde de typische biotopen meer kansen te geven. Het zijn op zich ingrijpende werken, waarbij een goeie 8 Ha machinaal worden vrijgemaakt. Dat betekent dus kraan- en vrachtwagenwerk, wat bij vele mensen wel wat wenkbrauwen zal doen fronsen.
Om deze werken te kaderen heeft het Agentschap een informatie-tentoonstelling opgemaakt. Deze staat in het Gemeentehuis opgesteld. Het siert het Agentschap dat ze draagvlak zoekt bij de lokale overheid en bevolking. Zo kunnen we makkelijker met elkaar in dialoog gaan en samen werken aan een beter beheer én toegankelijkheid van onze natuurgebieden.
Terwijl men de voorbije decennia talloze gebieden met prikkeldraad heeft afgesloten, wat -terecht- op veel onbegrip bij onze lokale bevolking werd onthaald, is de teneur op vandaag toch anders.
We zijn als lokale overheid en als “kinderen van het duinenland” blij dat gebieden terug kansen krijgen om ontdekt te worden, zowel door bezoekers maar niet in het minst door onze eigen inwoners.
Het duinenringpad in de Houtsaegerduinen en het geplande Westerpunt op de voorduinen op het strand zijn daarvan twee goeie voorbeelden.
Dit zijn allebei projecten die een doorgedreven samenwerking vereisen tussen het Gemeentebestuur en de lokale verantwoordelijken van het Agentschap.
Door Bram Degrieck

Meer info: https://www.natuurenbos.be/…/interreg-v-project-vede…/acties….”

Persbericht Nieuwsblad  Lees>>>

Voor degene die wat dieper op de materie van ‘Verdwijning van de Romeinse Vlakte” willen ingaan verwijzen we naar het uitgebreide DE BLIEDEMAKER artikel over de VERGROENING VAN DE SAHARA Lees>>>>

Voor mezelf concludeer ik uit deze uitgebreide studie hierover dat de meest relevante van de diverse invloedsfactoren is: het brutaal omslagen naar helmbegroeiïng in 2001. We hebben het zien gebeuren.
Dat jaar heeft het zeer veel geregend. Er viel meer dan het dubbele van het gemiddelde neerslag. Het was ook in dat jaar dat meerdere wandelpaden onder water gekomen zijn sedert een lange tijd. Ook 2002 was een nat jaar met meer dan 1.000 mm neerslag. Deze periode valt binnen de tijdspanne waarin fotografisch de massale vestiging van helm werd vastgesteld (1999-2004). (later doorgegroeid naar duindoorn + duintjes)
Door de langdurige neerslag tijdens de kiemperiode van het helm en het niet kapotdrogen in de zomer heeft de helm zich massaal verspreid.
In de Milieuraad van De Panne werd in datzelfde jaar de term “De Vergroening van de Sahara” door de natuurgidsen op de agenda gezet en werd aangestuurd op dringende actie. ANB beaamde deze snelgroei van helm maar kon niet ageren omdat hiervoor eerst een studie moest gebeuren. Deze is uiteindelijk afgeleverd door INBO in 2011 (juist 10 jaar te laat)
We kunnen hier dus spreken van een gedeeltelijk gefaald beheer door ANB. Veel aandacht voor de  biodiversiteit (bloemen en kevertjes) maar geen aandacht en actie tegen grote morfologische veranderingen.
Dat zal men nu gedeeltelijk met ‘Vedette’ geld trachten te reconstrueren. Het is zeer bedenkelijk of deze grote actie wel zal lukken (iedereen denkt natuurlijk terug aan het volledig mislukte slufterexperiment dat de gemeenschap ook veel geld gekost heeft). In Nederland heb ik in 2001 een even groot natuurgebied bezocht waar men ook ging proberen opnieuw een grote stuifvlakte te maken. De kaft van het informatiefoldertje naar de bevolking was een luchtfoto van ONZE Romeinse Vlakte. 

Door de lokale bevolking werd in het verleden regelmatig geopperd dat de hoofdreden van het verdwijnen van de ‘Romeinse Vlakte’ het gevolg is van het afsluiten van de duinen en aldus het wegvallen van de betreding (de omslag werd immers een 5-tal jaar na de afsluiting geconstateerd zowel bij Pannenoars als bij tweede verblijvers, alhoewel de Toeristische dienst nog vele jaren erna publiciteit maakte voor onze “mooie Sahara” (zoals door de toeristen genoemd. Pannenoars spreken nog steeds over de ‘Romeinse Vlakte’ of het ‘Romeins kamp’. Hierover veel info in het boek van Hans Berquin “In het Zand Geschreven”)
Het zal dus zeer moeilijk te verdedigen worden dat vroeger niemand meer in de ‘Romeinse Vlakte’ mocht en dat nu ANB met bulldozers  8,6 ha zal omwoelen. Hoe zal men dat uitleggen?
Men mag zich dus aan zware kritiek verwachte wanneer men in 2019 met bulldozer midden in de Westhoekduinen zal beginnen werken.

Mogelijke tegemoetkomingen:
1. Deze ‘bewerkte zone’ (9 ha) ten westen van het ligusterpad terug openstellen voor het publiek.
2. Een deel van de gelden van het ‘Vedette fonds’ (3,6 M€) gebruiken om de 2 duinen Westhoek en Perroquet terug te verbinden zoals vroeger. Dan kan men pas van een grensoverschrijdend project spreken en dat zou één van de Europese voorwaarden moeten uitmaken ter toekenning van hun subsidies. Dat is pas ‘grensoverschrijdende aankoop en beheer van de duinengordel tussen Frankrijk en België’.

Gearceerd gedeelte zal omgewoeld worden (9 ha)

‘De Westhoek’ grenst aan de ‘Dunes du Perroquet’ aan Franse zijde. De natuur kent geen grenzen maar de natuurwandelaars kunnen niet over de grens ingevolge de prikkeldraad van de ‘Camping du Perroquet”. Als we samen met de Belgische en Franse partners de duinen aantrekkelijker en gevarieerder willen maken voor mens en natuur, dan moet die prikkeldraad weg en moet het Helmpad loodrecht doorlopen in de Dunes du Perroquet. Temeer daar de tussenzone geen eigendom meer is van de campingeigenaar (info van de dienst ruimtelijke ordening van Bray-Dunes: zie onderstaand kadasterplan).

Bron: kadasterplan Bray-Dunes

Historiek:

Na WO II heeft een Pannenoar Lannoy duinengrond aangekocht in de Dunes du Perroquet. Langzamerhand hebben zich 2 campingszones ontwikkeld: één aan het strand en één aan de De Mol. Om de zeezone te bereiken werd een privéweg gebouwd (naar ’t schijnt op een oude Duitse weg van WOII?). De huidige eigendomstructuur kunt u zien op bovenstaand kadasterplan. De gebieden tussen Bray-Dunes en de Franse grens zijn nu “Site Naturel Classé” met zeer hoge bescherming. Er waren nog veel privé eigenaars maar al die resterende privé eigendommen werden opgekocht en behoren nu aan “Le Conservatoire du Littoral” of “La Communauté Urbaine de Dunkerque”.

In 1973 hebben de toeristen van Camping du Perroquet verschoten dat de grens van België verlegd werd. Toen heeft senator-burgemeester Raf Versteele de oostelijke omheining van het toenmalig “Staatsnatuurreservaat Westhoek” 30 tot 40 m meer richting Frankrijk laten verschuiven. België werd dus verbreed met enkele 10-tallen meters.

De aandachtige wandelaars op het grenspad zullen zich wellicht opgemerkt hebben dat er nog groene betonnen palen staan midden in de duinstrook aan de grens met oude bordjes “Staatsnatuurreservaat Westhoek” (overblijfsel van de oorspronkelijke afsluiting die het reservaat volledig omringde)
De reden is een verkeerde interpretatie van de doeaneconventie gesloten tussen Frankrijk en België op 15 maart 1943 (eigenaardig, tijdens WO II). Reeds in de eerste lijnen van het verdrag wordt ons duidelijk gemaakt dat we geen gebouw of wat ook mogen toelaten binnen 10 m van de grenslijn of 5m van de zogenaamde “gemene weg” op die denkbeeldige  lijn. En wat doen we als brave Belgen: wij laten aan de Westhoek 30 tot 40 m vrij.
Dit eerste Belgisch natuurreservaat werd tezamen met de “Hoge Venen” vastgelegd via het KB van 29 augustus 1957. Dan werd het volledige reservaat omheind en om de diplomatie te vlijen werd de afsluiting op 57 wandelstappen van de grenslijn neergezet.

Het begin van Camping du Perroquet

De Fransen waren heel wat losser met het verdrag en zetten pal aan de grens een kampeerterrein neer. Dat terrein kreeg op die denkbeeldige grenslijn een omheining met palen zonder draad. Toen ook caravans in de door België gerespecteerde zone werden geplaatst kwam er reactie (immers in deze periode waren nog maar de caravans in de Camping du Perroquet zeer verspreid (zie foto hierboven). Men kon rijden via de oude Duitse weg tot aan “Maison de la Dune”. Het eerste werk van de kampeerder was om de blanke duinen in de omgeving te verkennen om ergens een plaatsje, beschut van de wind, uit te kiezen. Een tractor sleepte dan uw caravan op deze plaats. Zo kon men bijna alleen ergens in de duinen kamperen (hebben wij ook nog gedaan met ons caravan)..
Maar burgemeester  Versteele trad op. Wat als daar iets gebeurt? Welke politie moet optreden? Deze van Bray-Duinen of deze van De Panne? Daarenboven als de campinguitbater 30 jaar ongestoord deze duinen gebruikt, zou hij deze dan niet als zijn “buitenlands eigendom” kunnen beschouwen?
Dus weg met die caravans en de Pannese campinguitbater Lanoye hielp zelfs mee door een groot bord op de Franse grens te plaatsen met “Belgique, défense de camper”. Maar daaraan stoorde zich zich niemand want wie gaat er niet graag eens gaan slapen op een ander en dan nog in het buitenland.  Deze duinstrook tussen de Belgische en de Franse palen houdt niemand tegen zodat ze de speeltuin van de camping werd. Ze kreeg de naam “La douce France”.
Ze werd zelfs gebruikt voor nudisme.
Het is ook in deze periode dat er scenes voor een film werden opgenomen die zich theoretisch afspeelde in de Sahara (misschien één van de redenen waarom de toeristen deze duinen tot ‘Sahara’ hebben omgedoopt (later ook zo overgenomen door de Toeristische Dienst)

Momenteel resteert alleen 1 groot privé eigendom  nl de 2 campingdelen en de weg tussen beide delen.(zie in het roze op bovenstaand kadasterplan). De Oostelijke kant is integraal afgesloten door een stevige prikkeldraad goed onderhouden door de camping.

Vandaar dat doorgang de laatste jaren onmogelijk geworden is (groene pijl). In feite zou alleen de privé toegangsweg langs weerszijden van de baan mogen afgesloten worden. Dus een zone van een 5 tal meter breed. Indien zo, dan zou het technisch het niet moeilijk zijn om een constructie (brug of tunnel) te maken om deze weg te kruisen voor wandelaars.

Deze afsluiting ergert ook veel oude Pannenoars die de ganse duinengordel van De Panne tot Bray-Dunes als 1 duin beschouwden en hoogstens ter hoogte van de grens een Franse douanier konden tegenkomen (meestal op het strand).
Nu men met zulke grote woorden spreekt over ‘grensoverschrijdend’ en over zulke grote ‘Vedette’ gelden beschikt zou men zeker voor dat samenvoegen van die 2 natuurreservaten een belangrijke stap moeten zetten. Dit is ook de wens van provinciaal deputé Decorte en was ook duidelijk naar voren gebracht door minister van Leefmilieu Hilde Crevits destijds tijdens de viering van 50 jaar Westhoek
Lees uittreksels haar toespraak in (10 jaar geleden) 2008>>>

Maar als we zeer veel tijd hebben komt alles wellicht in orde: grensoverschrijdend natuurpark, uitkijkpunten, onthaalpunten, fietsverbinding, struinzone Westhoek,  ringwandelpad Houtsaegerduinen….(allemaal 10 jaar geleden beloofd)

Persbericht van ANB. Lees>>>>

Prachtig artikel door het VLIZ over de stuivende duinen met een oproep om in te grijpen in de Westhoek reeds in 2005 Lees>>>>
Ander mooi artikel in de VLIZ ook van 2005 Lees>>>>

Oude DE BLIEDEMAKER van het erste jaar van DE BLIEDEMAKER nl 2005 Lees>>>

Op 19 juli ook hoofdartikel in De Standaard met als toepasselijke titel “Het zal weer stuiven in De Panne” door projectleider Reinhart.Strubbe@vlaanderen.be van ANB Lees>>>