Deze morgen hebben veel mensen de plassende regen getrotseerd om tezamen met minister Zuhal Demir de eerste kraanwerken in het Westhoekreservaat te starten. De bedoeling is om de ‘Sahara van De Panne’ te herstellen. Samen met Natuur en Bos en partners wil men opnieuw het zand doen stuiven in het oudste Vlaams natuurreservaat.
Het is reeds van 2018 dat deze natuurbeheerswerken plechtig aangekondigd werden op ons gemeentehuis: lees Red de Sahara Deel 1 van 2
Nu zijn eindelijk deze werken gestart. De heer Reinhardt Strubbe van Natuur en Bos heeft geprobeerd zo kort mogelijk de reden van de vergroening van de duinen uit te leggen, niet alleen voor alle duinen in binnen en buitenland maar ook specifiek voor onze Westhoekduinen. De oorzaken van het verdwijnen van de Sahara zijn van natuurlijke aard, doch geïnspireerd door de mens. De klimaatverandering is er één van. De doodsteek voor de Sahara werd gegeven door een aantal bijzondere natte jaren tussen 2000 en 2001. Immers, veel regenval juist tijdens de kiemperiode heeft gezorgd voor de aangroei van helm en enkele jaren later duindoornstruiken die het zand vasthouden.
Het Agentschap voor Natuur en Bos wil met dit voorgestelde project de stuifduinen terug op gang krijgen teneinde de typische biotopen meer kansen te geven. Het zijn op zich ingrijpende werken, waarbij ongeveer 7 Ha machinaal worden vrijgemaakt. Duurtijd 80 werkdagen. Kostprijs 130.000 euro.
Dat betekent dus kraan- en vrachtwagenwerk, wat bij vele mensen wel wat wenkbrauwen zal doen fronsen.
Voor degene die wat dieper op de materie van ‘Verdwijning van de Romeinse Vlakte” willen ingaan verwijzen we naar het uitgebreide DE BLIEDEMAKER artikel over de VERGROENING VAN DE SAHARA Lees>>>>
Link naar de infopagina van ANB>>>
Aanvullingen:
1.Van waar komt het woord “Romeinse Vlakte” (zoals de oude Pannenaars deze duinen nog altijd noemen)
Dit heeft te maken met de talrijke opgravingen welke gebeurd zijn in De Panne . Deze waren vooral gelegen in de “Romeinse Vlakte” voordien”Romeins Kamp” genoemd.
Vanaf de 3de-4de eeuw voor Christus de late IJzertijd) zouden de duinen continu bewoond geweest zijn tot de komst van de Romeinen. Eerst veetelers en zoutzieders. Later onder de vroege Romeinse occupatie is er op dezelfde plaatsen een andere geromaniseerde inheemse bevolking van vissers zich komen vestigen. Zie meer details in het prachtige boek van Hans Berquin “In het Zand Geschreven” Lees>>>
2. Uittreksel uit de toespraak van bioloog Reinhardt Strubbe van Natuur en Bos
“…Een kraan is neergestreken in de duinen van het natuurreservaat De Westhoek in De Panne. Het is geen voorbode van een vastgoedproject. De machine moet er de oprukkende vegetatie weghalen. Dat past in een project van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).
Vegetatie weghalen, wacht eens even, waren planten als helmgras niet net goed voor de duinen? …..Op andere plaatsen, dichter bij de zee wel. Daar stabiliseert de vegetatie de kwetsbare duinen en beletten de planten dat ze zich verplaatsen naar plekken waar we geen zand willen: rond de bebouwing, op de weg of in de trambedding. Maar met stuifduinen wat verder in het binnenland, ligt dat helemaal anders.
Een stuifduin is een mobiel exemplaar dat door de wind tien meter of meer per jaar van plaats kan veranderen. Het is een heel specifiek leefgebied. Ons mooiste voorbeeld ligt in De Panne, kleinere stuifduinen vind je in Koksijde.
Sinds de eeuwwisseling gaat dat stuifduin erop achteruit. Hij groeit dicht. ‘Verstruweelt, in vakjargon. Planten zoals helmgras en duindoorn tieren er iets te welig, onder meer omdat er stikstof komt aanwaaien door landbouw en verkeer. Bebouwing schermt het duin voor een stuk af van de wind, waardoor hij minder beweegt. In dit geval vormt een camping net over de grens met Frankrijk een obstakel. Ook de klimaatverandering speelt een rol. Warmere en nattere winters werken de plantengroei in de hand. Hetzelfde doet zich voor in de duinen in onze buurlanden.
Het grote duin in De Panne heeft zo in korte tijd veel van zijn allure kwijtgespeeld. In de jaren vijftig had je hier honderd hectare stuifduin….Het wordt niet voor niets de Sahara genoemd. Een Franse regisseur heeft het zelfs als decor voor een western gebruikt. Van die honderd hectare schiet helaas nog slechts een tiende over.
De verstuiving moet weer de motor van het gebied worden. Het moet opnieuw een mozaïek worden. Op sommige plekken mag het zand tot op grondwaterniveau wegwaaien, dan ontstaan biologisch interessante duinpannen. In de stuifduinen voelen heel wat bijzondere dieren, planten en paddenstoelen zich lekker. De strandzandloopkever, de heivlinder, de rugstreeppad en de duinveldridderzwam om er maar enkele te noemen. Aan de vochtige duinpannen steken de orchideeën de kop op, onder meer de moeraswespenorchis en de honingorchis.Door het stuivende karakter te herstellen, hoopt het ANB die soorten opnieuw te doen opleven. Onze inschatting is dat de biodiversiteit er met een factor tien op zal verbeteren. Men heeft vergelijkbare ingrepen gezien, onder meer in Nederland en Wales, en die oogden zeer veelbelovend.De kraan zal tot een meter diep graven en een zeef zal het plantenmateriaal van het zand scheiden. We laten nog meer dan genoeg groen staan. Er wordt slechts zeven hectare aangepakt van de oorspronkelijke honderd. Soorten die in het struweel leven, zoals de Cetti’s zanger (een vogel, red.), willen we niet kwijt.’
Het project past in een met Europees geld betaalde Vlaams-Franse samenwerking die de duinengordel tussen Duinkerke en Westende moet beschermen.
De Westhoek is het oudste staatsnatuurreservaat van Vlaanderen, het kreeg zijn statuut in 1957. De duinen zijn een Europese beschermd habitat. Ook na de ingreep blijft de Sahara toegankelijk voor het publiek.
3. De “gedoogzone” in het westhoekreservaat
Dichtbij het gebied waar de bovenstaande werken zich afspelen bestaat reeds lang een grote driehoek wilde duinen waar het publiek vrij kan wandelen (stuk van de vroegere “Romeinse Vlakte”). Er zijn nog altijd Pannenoars die niet weten dat midden in de Westhoekduinen dat dit gebied het statuut heeft van “struinzone” . Het is naast die zone dat men de natuurbeheerswerken voor het herstel stuifduinen binnenkort zal aanvatten. De 3 wandelpaden aan de grens hebben geen draadje op een halve meter boven de grond normaal om erop te wijzen dat je op het pad moet blijven. Er zijn ook enkele bordjes waarop staat “struinzone” (reeds meer dan 5 jaar). Mooi en wild gebied..
4. Expo
De gratis tentoonstelling ‘Red de Sahara van De Panne’ geeft je meer informatie over de biodiversiteit en de historiek van het stuifduin en de redenen waarom het verdwijnt. Nog tot eind dit jaar kan de tentoonstelling bezocht worden in het provinciaal bezoekerscentrum Duinpanne.
Meer over deze expo in Deel 1 van dit artikel toen die in het gemeentehuis stond.
DE BLIEDEMAKER 
Wie wil wat uiteindelijk ? Het behoud van een groot stuk “Sahara” of niet.
De natuur herstelt zichzelf niet meer en dus moet er des mensens ingegrepen worden, al is het met de moderne technologie, machinaal met bulldozers en ander zwaar materiaal. De tijd dat de monniken de polders met de spade in hand droog legden is niet meer van deze tijd maar hebben wij wel aan hen te danken.
Mensen die wenkbrauwen fronsen, neem schop en spade ter hand, en begin eraan, in weer en wind.
Vragende partij?
In eerste instantie zouden oude Pannenaars (zoals ikzelf) dat mooi landschap graag terughebben. Maar ik ben toch geen vragende partij omdat ik niet geloof dat het zal lukken en ook omdat zoiets veel geld kost dat beter voor ander natuurbeheeritem zou besteed worden.
Nu is het ANB die graag een verdwenen biotoop opnieuw leven wil inblazen.
Toeristisch was het ook een mooi product voor De Panne, maar deze sector is niet de vragende partij denk ik. Of toch?
Jaren geleden was ik enthousiast dat er diversiteitspogingen met fauna en flora ondernomen werden op de Sahara (een droge dorre vlakte ?) om die een enigszins oorspronkelijk karakter terug te geven. Nu blijkt dat er een tendens is om ervan een Cambodjaans Angkor Wat van te maken waar de natuur haar goesting doet. Wat is het
beste van 2 wereldden ? De huidige natuur haar gang laten gaan met al dan niet exoten
of die, al is het een beetje, herstellen naar oorsprong ? Dat doet mij denken aan de enen
die de “Citerne” in het Park van Veurne, overblijfsel van de begonnen maar mislukte Sint Walburga kathedraal uitbouw wilden zien afbreken, terwijl anderen het waardevol erfgoed
zagen.
Ik ben nu 27 jaar teruggespoeld in DP en 20 jaar natuurgids maar heb nooit gehoord dat men “diversiteitspogingen” gedaan heeft om de Romeinse Vlakte te beplanten. Was al meer dan 100 jaar een verstuivende vlakte. Niemand had daar last van want lag tamelijk ver van de polderrand. Daar hebben inderdaad de boeren gevochten tegen het overstuiven van hun akkertjes.
Nu zal men pogen een stukje van 8 ha terug te laten verstuiven naar de achterliggende duingebieden (ver van de polders en ver van de bewoning)
Zal het lukken?? Kan zeker geen kwaad. Kost wel wat geld.
Dit woestijnecosysteem was uniek in West Europa en kreeg bezoek van natuuronderzoekers van heinde en ver.
Behalve op dunekeuns had ik het meer begrepen op ezels, wilde pony’s en Schotse hooglanders en mogelijks andere als diversiteitspogingen. Na 30jaar Dartmoors in Devon
en wilde paarden op straat die uit je bord komen eten in de New Forest leken het mij lovenswaardige initiatieven om naast plantjes en kruiden wat meer leven en kleur te proberen.
Het eerste dat we als natuurgids geleerd hebben was dat de natuur altijd in evolutie is en zeker in de Romeinse vlakte niet tegen te houden is . Dat is gewoon 130.000 euro weggesmeten . Bedankt minister Zuhal Demir omdat we dat geld broodnodig gaan hebben tijdens de corona tijden.
Volgens mijn persoonlijke indruk kon men dat wel tegenhouden (20 jaar geleden. Zie mijn reactie op Johny Recour).
Nu helaas te laat. Gelukkig is dat “weggesmeten geld” geen te groot bedrag (deel ervan ook gesubsidieerd door Europa. 1/3???)
Eerst jaren laten dicht groeien en nu 100.000 den € om de struiken er weg te halen… Zoals het ander deel van 2 jaar geleden… Ben benieuwd.
Juist Jacques. De omslag naar begroeiing is zeer zichtbaar gebeurd rond het jaar 2000 en 2001. Dan heb ik ALARM geroepen in de gemeentelijke Milieuraad. Met zeer weinig ingrepen kon men de groei van het eerste helmgras tegenwerken. Antwoord van ANB was: “alvorens in te grijpen in zo’n waardevol natuurgebied moeten we eerst een studie doen”. Deze is gebeurd maar heeft ongeveer 10 jaar geduurd (zie eerste deel van mijn artikel). Nu helaas 20 jaar te laat.
Hopelijk gaan we hier niet dezelfde weg op als destijds bij het bouwen van die 2 slufters. Wat is er van deze zeer dure investering overgebleven.
Als men dan toch die Sahara wilt herstellen, waarom dan enkel een zeer klein gedeelte.
Is dit uit financiële overwegingen of omdat men onzeker is wat het eindresultaat zal zijn.
Afwachten zeker en hopen op een goed resultaat….
1. Ik ben toch geen vragende partij omdat ik niet geloof dat het zal lukken en ook omdat zoiets veel geld kost dat beter voor een ander natuurbeheeritem zou besteed kunnen worden.
Nu is het ANB die graag een verdwenen biotoop opnieuw leven wil inblazen.
Toeristisch was het ook een mooi product voor De Panne, maar deze sector is niet de vragende partij denk ik. Of toch?
2. Klein gedeelte omdat men het inderdaad als een proefproject beschouwt met grote internationale belangstelling (zeker vanuit Nederland waar ook dergelijke pogingen zijn ondernomen met matig resultaat). Men hoopt ook dat westenwinden het gebied in de windschaduw met verstoven zand zal overwaaien en men uiteindelijk een groter oppervlakte stuifduin ZOU krijgen????
José ik deel je mening. Ik geloop niet in dit project. Veel te kleinschalig. Eerst ging er meer hectare aangesproken worden, dan terug gebracht tot 10 en uiteindelijk wordt het 7hec. Met die 130.000€ kon de gemeente betere initiatieven bedenken die de natuur vooruit helpen en die weinig geld kosten. Storm Odette zou ons tot nadenken moeten zetten. Er moet alleen een wil zijn. Liefst geen prestigeprojecten waar politieker in de kijker staan, die veel geld kosten met weinig resultaat.
20 jaar geleden, toen men dit gebied afsloot voor wandelaars en spelende kinderen, heb ik de opmerking gemaakt dat de Sahara gedeeltelijk zou begroeid worden. Dat het zo vlug en zo massaal zou gebeuren is ook te wijten aan andere factoren. Ik verlang toch om terug een stukje van de Sahara te ontdekken. Ook toen ik voorspelde dat de 2 dure slufters zouden verzanden hield men hiermee geen rekening. Het wordt tijd dat professoren en ambtenaren vanop hun bureau eens rekening houden met de ervaring van de plaatselijke bevolking.